Προσπαθώντας να συνδέσουμε την κατανάλωση τροφής με την ψυχολογία μας, άμεσα καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η τροφή είναι συνδεδεμένη με τις περισσότερες ευχάριστες ή/ και δυσάρεστες στιγμές μας. Από την παιδική κιόλας ηλικία θυμόμαστε τους γονείς μας να μας επιβραβεύουν με κάποιο τρόφιμο το οποίο μας άρεσε και ήταν κατά βάση γλυκό. Συνεπώς, εύκολα καταλήγουμε ότι οι γλυκές τροφές μας παρέχουν την επιβράβευση, μας κάνουν να αισθανόμαστε καλύτερα και εάν συνυπολογίσουμε σε αυτά το γεγονός ότι η κατανάλωση σοκολάτας αυξάνει την έκκριση «ορμονών χαράς» εύκολα καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η κατανάλωση τροφής συνδέεται άμεσα με την ψυχολογική κατάσταση των ανθρώπων.
Στο φαγητό θα στραφούμε όταν είμαστε στεναχωρημένοι, όταν είμαστε αγχωμένοι, όταν είμαστε χαρούμενοι. Η επιλογή των τροφών (αλμυρά, γλυκά φαγητά είτε και τα δύο) εξαρτάται από το άτομο και από τον τρόπο που έχει επιλέξει να «χρησιμοποιήσει» το φαγητό (μέσο επιβράβευσης, χαλάρωσης ή τιμωρίας). Τσιμπολογάμε όταν δεν έχουμε τι να κάνουμε, από ανία. Τρώμε χωρίς να πεινάμε… τρώμε τα συναισθήματα μας γιατί δεν έχουμε τρόπο να τα εκδηλώσουμε!
Τρόποι «καταπολέμησης» αυτής της συνήθειας: Αρχικά θα πρέπει να αναγνωρίσουμε πότε στρεφόμαστε στο φαγητό προκειμένου να κατευνάσουμε τα συναισθήματα μας και σκεφτούμε πιο αποτελεσματικούς τρόπους που θα μας κάνουν να νιώσουμε καλύτερα και παράλληλα να δίνουν πραγματική λύση στο πρόβλημά μας.
Μία λίστα από το 1-10 που να αξιολογεί το αίσθημα της πείνας με το 1 να αντιστοιχεί σε ήπιο αίσθημα πείνας και με 10 το ισχυρό αίσθημα και δίπλα να αναφέρεται ο λόγος που θέλουμε να στραφούμε στο φαγητό θα μας αξιολογήσει πότε πραγματικά πεινάμε και για πιο λόγο τρώμε.
Ας αφήσουμε να περάσουν 5 λεπτά από τη στιγμή που θα νιώσουμε την ανάγκη να ανοίξουμε το ψυγείο και να αναλογιστούμε τι μας ωθεί σε αυτή μας την ενέργεια!
Η τήρηση ενός καθημερινού ημερολογίου κατανάλωσης τροφής θα μας βοηθήσει να εκτιμήσουμε ποια ώρα της ημέρας θα στραφούμε στο φαγητό και τι είδους τρόφιμα επιλέγουμε και ανάλογα μπορούμε να αντικαταστήσουμε το χρονικό διάστημα αυτό με κάποια άλλη δραστηριότητα.
Μπορούμε επίσης κάθε φορά που αισθανόμαστε πιεσμένοι να κάνουμε μία βόλτα έξω ή να παίρνουμε τηλέφωνο κάποιο φίλο μας για να συζητήσουμε κάτι πιο ευχάριστο που θα μας αποσπάσει την προσοχή.
Μπορούμε επίσης να πάμε γυμναστήριο καθότι η άσκηση βοηθάει στην έκκριση των «ορμονών της χαράς», ορμόνες που εκκρίνονται και με την κατανάλωση σοκολάτας, με τη διαφορά ότι η άσκηση θα μας κάνει να νιώθουμε καλύτερα και την επόμενη ημέρα βελτιώνοντας την φυσική μας κατάσταση. Μέσω της φυσικής δραστηριότητας συναισθήματα όπως η οργή, η νευρικότητα, το άγχος διοχετεύονται και μπορούμε να απαλλαγούμε από αυτά.
Επιπροσθέτως, εάν η ανάγκη μας για κατανάλωση τροφής μπορεί να καλυφθεί μόνο μέσω της τροφής τότε συστήνονται υγιεινότερες επιλογές όπως τα φρούτα, μία φέτα ψωμί με μέλι ή μία μπάρα δημητριακών με σοκολάτα.
Τέλος, ο ύπνος φαίνεται να παίζει αρκετά σημαντικό ρόλο στην μείωση των επεισοδίων υπερφαγίας βάση επιστημονικών μελετών. Αυτό εξηγείται μέσω της έκκρισης μίας ορμόνης, της λεπτίνης, η οποία έχει φανεί να μειώνεται όταν οι ώρες ύπνου δεν επαρκούν. Η λεπτίνη αποτελεί μία ορμόνη που ρυθμίζει την όρεξη και συμβάλει στον έλεγχο του αισθήματος του κορεσμού μετά από τα γεύματα. Εξάλλου, ο υγιής ύπνος παρέχει πνευματική διαύγεια και καλύτερο έλεγχο των συναισθημάτων του ανθρώπου.
Καταλαβαίνουμε λοιπόν ότι η διαχείριση τέτοιων καταστάσεων δεν είναι εύκολη είναι όμως αναγκαία προκειμένου να μπορούμε να διατηρούμε ένα υγιές σωματικό βάρος. Με στόχο η προσπάθεια αυτή να είναι επιτυχημένη, μία ομάδα ειδικών με τα κατάλληλα μέσα μπορούν να οδηγήσουν στο βέλτιστο αποτέλεσμα με γνώμονα τις ιδιαίτερες ανάγκες του ατόμου.
Μαρκούση Μαριέττα
Κλινική Διαιτολόγος- Διατροφολόγος, MSc
